Het voelen van het eigen ik
Het enig ontwijfelbare, het voelen van het eigen ik
J.H. Leopold (1865 – 1925)
Voelen is het tweede onderdeel van mijn denkmodel voor veranderen, en het is niet het minste. Onze gevoelens gaan over wat wij belangrijk in ons leven vinden! Gevoelens ontstaan, zij zijn niet direct te sturen. Gevoelens bepalen veel zaken in ons leven, bijvoorbeeld:
• Je bezoekt een slachthuis en door wat je daar ziet, besluit je om vegetariër te worden
• Je ziet hartverscheurende film over Afrika en je besluit om de mensen daar te helpen een menswaardiger bestaan op te bouwen
• Je ziet foto’s van de gevolgen van roken zijn en je wordt echt gemotiveerd om daarmee te stoppen
Je kunt denken wat je wilt, maar als dat tegen je gevoel in gaat, winnen je gevoelens. Wij hebben niet alleen gevoelens over onszelf, maar ook jegens anderen. Iemand ziet er sympathiek uit en we vertrouwen hem. Iemand ziet er gluiperig uit en we vertrouwen hem niet. We voelen een klik met iemand en het contact loopt op rolletjes. Emoties zijn instinctief en winnen het vrijwel altijd van de rede.
Leven is veranderen. Sinds onze geboorte zijn onze gevoelens veranderd. In ons prille begin draaide alles om eten en drinken om in leven te blijven. Onze gevoelens ontwikkelden zich verder door onze contacten met onze opvoeders en anderen waar we mee te maken kregen: gevoelens van wat we leuk of vervelend vinden en rekening houden met anderen. In onze puberteit ontwikkelden wij onze eigen gevoelens. En ook daarna ontwikkelden we in een continue wisselwerking met anderen onze gevoelens door alles wat we denken en doen – geheel automatisch – in een ongrijpbaar verwerkingsproces.
Gevoelens kunnen wij niet op commando veranderen. Vrijwel niemand zal ooit eraan denken om anders te willen voelen. Gevoelens ontstaan doordat we ergens over gaan denken of dingen anders doen. Daarvoor zorgt het denkmodel voor veranderen: denken, doen, voelen door gewenning.
(Hein van Steenis, 19 decmber)