Zin en onzin over robots

Robots zijn in. Een zoekopdracht levert handenvol informatie. Mr. Robot hackt mensen, robots zijn te bestellen bij Conrad.nl, er is een robot ontwikkeld die IKEA-meubels in elkaar kan zetten, de Robobee (een gemechaniseerd insect) is half zo groot als een paperclip, en robots houden ouderen gezelschap. De nieuwe Segway kan ook met mensen praten of ze volgen, en ten slotte heeft de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid een verkenning geschreven getiteld ‘De robot de baas’, waarin gepleit wordt voor een robotagenda. Allemaal voorboden dat de robotisering binnenkort verder zal toeslaan.

Na de berichten en foto’s over alle ellende in de wereld, alle verhalen over te dure medicijnen en alle verslechteringen in de zorg, komt nu ook nog de robotisering dichterbij. Binnenkort zullen robots nog meer menselijke werk bedreigen, zodat nog meer mensen werkloos zullen worden!

Moeten we ons zorgen maken? Ja, net zoals computers en robots al veel kantoor- en fabriekswerk hebben overgenomen, zullen straks nog meer mensen ander werk moeten zoeken. Nee, computers kunnen alleen routinematig werk overnemen; mensen blijven noodzakelijk voor uitzonderingsgevallen, beslissingen en creatief werk.

De zaak ligt vrij simpel: als je een handeling volledig kunt beschrijven (inclusief álle uitzonderingsgevallen), kun je die mechaniseren, anders niet. En als je iets kunt mechaniseren, gebeurt dat alleen als het economisch of anderszins aantrekkelijk is – dat is vaak moeilijk van tevoren te voorspellen want massaproductie kan ingewikkelde producten goedkoper maken. In álle overige gevallen blijven mensen nodig.

Duidelijk is in ieder geval dat de aard van het werk en ons leven wederom drastisch zal gaan veranderen, en dat vraagt om flexibele mensen. Als je blijft tobben over het feit dat anders zult moeten gaan werken of leven, kan stress je snel overvallen – met veel nare gevolgen. Vandaar dat leren omgaan met veranderingen, flexibiliteit en weerbaarheid, in de nabije toekomst nog belangrijker zullen worden. Lees daarom Veranderen is effe wennen!

(Hein van Steenis, 26 januari 2016)