Eye Movement Desensitation and Reprocessing (EMDR)
Toeval bestaat niet. Ik kwam vorige week in de bibliotheek een boekje tegen over EMDR van Marion Lang, vlak nadat ik hoorde dat iemand binnen enkele sessies van een trauma genezen was via EMDR. Blijkbaar een heel effectieve methode, want trauma’s verwerken was vroeger een tijdrovende geschiedenis.
“Een trauma is een korte, heftige, schokkende gebeurtenis, die minimaal angst en machteloosheid oproept,” volgens Lang. Dit hangt af van de beleving van de persoon die iets ingrijpends meemaakt, bijvoorbeeld een verkeersongeval, terroristische actie of spinnenfobie. De klachten die dat te weeg brengt, zijn overdreven schrikreacties, geen gevoel kunnen tonen, vermijdingsgedrag of snel emotioneel worden. Een onverwerkt trauma kan een desastreuze invloed op je leven hebben – aldus Marion Lang.
Waarom deze methode werkt, is onduidelijk. EMDR is in 1987 bij toeval ontdekt door de Amerikaanse Francine Shapiro, die de therapie gebruikte bij Vietnamveteranen met een posttraumatische stressstoornis. Shapiro bewoog met haar hand heen en weer, die de proefpersonen moeten volgen terwijl zij hun traumatische ervaring in gedachten herbeleven. De handbewegingen kunnen vervangen worden door hoorbare klikjes of tikjes op de schouder of knie. Het is inmiddels duidelijk dat EMDR geschikt is voor álle emotioneel beladen gebeurtenissen – aldus Marion Lang.
De klikjes zijn ook te gebruiken voor andere doeleinden, bijvoorbeeld om je hersenen dieper te laten ontspannen. Soms gebruikt mevrouw Lang ze zelf om leesstof beter te kunnen opnemen. Een echt wondermiddel dus, maar het wordt niet aanbevolen om er zelf mee te gaan experimenteren want dan kunnen er onverwerkte emoties loskomen.
In Veranderen is effe wennen beschrijf ik vier mogelijkheden van Tim Wilson (Redirect) voor het heroriënteren van de innerlijke verhalen die je jezelf vertelt. Deze oefeningen lijken hetzelfde doel voor ogen te hebben als EMDR: het bieden van een alternatief voor je stressgevende gedachten. Voordeel van het beschrijven is dat je die zelf kunt doen, geen therapeut nodig hebt. Nadeel daarvan is wel dat je het probleem zelf moet zien én verwerken, niet daarbij de ervaring van een therapeut kunt gebruiken. Voor moeilijke gevallen dus op naar de therapeut.
Intussen denk ik terug aan vroeger, toen ik altijd muziek beluisterde tijdens het werk. Nu zie iedereen de hele tijd met dopjes in hun oren. Zou die muziek ook zo werken als de klikjes? Helaas niet, vrees ik, want je moet aan je probleem denken bij het horen van de klikjes. En niet luisteren naar de muziek…
Hein van Steenis (24 februari 2016)