Artificiële president

Grunberg breekt in de Voetnoot van de Volkskrant van 30 mei 2016 een lans voor een artificiële president in de VS. “Dat lijkt afschrikwekkend, maar gezien de huidige kandidaten, zou ik Watson een welkom alternatief vinden.” Nou, doe mij maar een mens van vlees en bloed. Ook als is het Trump!

Watson is een AI-zoekmachine die door IBM wordt ontwikkeld om vragen te beantwoorden over echt grote volumes data, een algemene vraag-en-antwoord machine. Heel knap. Op de onafhankelijke site Watson for President (watson2016.com) wordt zijn transparantie geroemd. Watson kan je precies vertellen waarom hij tot het antwoord op een vraag is gekomen. Logisch, want dat heeft hij afgeleid uit de beschikbare gegevens. Aantrekkelijk, want de huidige kandidaten blinken niet uit in transparantie.

Watson wordt gebruikt op een van de grootste advocatenkantoren in de VS. Dat is een prima toepassing want het Amerikaanse rechtssysteem is – naast de grondwet – vooral gebaseerd op jurisprudentie, die zeer uitgebreid en moeilijk door te spitten is. De overwegingen van andere rechters kunnen daar de doorslag geven voor een nieuwe rechterlijke uitspraak.

Dat doet me denken aan onze AI-profeet prof. J. van den Herik die 15 jaar geleden voorstelde dat rechters beter vervangen zouden kunnen worden door computers, want die zijn transparant en altijd logisch… (zie mijn column Het nieuwe brein van de keizer in Computable van 26 januari 2001, die ook op mijn website staat). Dat mag zo zijn, maar ik heb toch duizendmaal liever een niet-rationele mens als rechter of als president!

Waarom? Omdat mensen zelfstandig kunnen denken en situaties inschatten waarvan niet alle gegevens beschikbaar zijn. Dat is niet transparant zult u zeggen, maar wat is dat wel in ons leven? Bovendien kan een mens handelen, en dat is iets heel anders dan antwoord geven op een vraag. En mensen kunnen vervolgens verantwoordelijkheid over hun daden afleggen. Bovendien hebben mensen een visie over wat ze willen bereiken, waarover anderen kunnen oordelen en die later gecontroleerd kan worden of zij wordt nagestreefd.

De mythe van de kunstmatige intelligentie is onuitroeibaar en het begrip van wat mensen betekenen is steeds meer afwezig, lijkt het wel. Ik geloof in computers en wat daar allemaal mee te bereiken valt. Ik geloof niet in de claims van AI-mensen die gouden bergen beloven – die appelleren aan een onuitroeibaar soort van neo-romantiek. Het verbaast mij dat een scherpe geest als Grunberg dat niet doorheeft. Mensen zijn toch veel interessanter dan computerdingen!

Bovendien, ik moet er niet aan denken dat de data waarop beslissingen genomen zouden worden, gemanipuleerd worden. Die database is veel te omvangrijk om te contoleren door mensen. Verder, wie stelt de vragen? De vraag stellen is hem beantwoorden! Waarop gebaseerd zou je zo’n presidentiële computer moeten kunnen afzetten? Dat kan toch alleen op het oordeel van mensen?!

Op de website wordt niet om fondsen gevraagd, alleen “Would you vote for Watson in 2016?” Het wordt niet duidelijk of het een sociologische studie betreft over de vraag wie alle AI- nonsens gelooft, dat het een anti-Trump opzet heeft en pro burgerrechten, of serieus bedoeld is. De VS is het land van de onbegrensde mogelijkheden! Dus wie weet is het nog iets anders!

Hein van Steenis   (31 mei 2016)